Арқаның ауыруы
Арқаның, әсіресе бел тұсының ауырсынуы медициналық көмекке жүгінудің ең көп таралған себептерінің бірі және бүкіл әлемде уақытша еңбекке жарамсыздықтың жетекші себептерінің бірі болып табылады. Эпидемиологиялық зерттеулерге сәйкес ересек тұрғындардың шамамен 80%-ы өмірінде кемінде бір рет арқасының ауырсынғанын сезінеді [1].
Арқаның ауыруы бұлшықеттің шамадан тыс қарысуынан омыртқаның ауыр дерттеріне дейінгі әртүрлі факторлардан туындауы мүмкін. Негізгі себептері келесідей:
- Бұлшықет спазмы және созылу – бұл оқыс қозғалу немесе ауыр нәрсені көтеру нәтижесінде пайда болатын ең көп таралған себебі.
- Дегенерациялық өзгерістер, мысалы, остеохондроз кезінде омыртқа арасындағы дискілер икемділігін жоғалтады [2].
- Омыртқа арасындағы дискілердің жарылуы – дискінің жұлын бағанасынаың сыртына шығып, жүйке тамырларын қысуы.
- Қабыну процестері – мысалы, спондилит, омыртқаның қабынуы.
- Жарақаттар мен сынықтар – құлау немесе апатқа ұшырау нәтижесінде.
Арқаның ауырсынуын емдеу оның себебіне байланысты. Дәрігер клиникалық көріністі ескереді және келесі әдістерді ұсына алады:
- Физиотерапия және ЕДШ (емдеу және дене шынықтыру) – арқа бұлшықеттерін күшейту және сымбатты жақсарту.
- Массаж және мануалды терапия – бұлшықет спазмын жеңілдету және қан айналымын жақсарту.
- Дәрілік терапия – ауырсыну мен қабынуды жеңілдету үшін әртүрлі препараттарды қолдану [3].
Стероидты емес қабынуға қарсы препараттар (СЕҚҚП)
Арқаның ауырсынуын емдеуде стероидты емес қабынуға қарсы препараттар (СЕҚҚП) маңызды рөл атқарады. Олар қабынуға қарсы, ауырсынуды басатын және қызу түсіретін әсерге ие [3].
Ауырсынуды тиімді басқару: СЕҚҚП ауырсынуды жылдам басуға көмектеседі, бұл әсіресе жіті ауырсыну синдромы кезінде маңызды.
Қабынуды азайту: Бұл препараттар ауырсыну себептерінің бірі болып саналатын қабынуды басады. Қабынуға қарсы әсері терапия курсы басталғаннан кейін орташа есеппен 3 аптадан кейін байқалады.
Пішіндердің қолжетімділігі және әртүрлілігі: СЕҚҚП таблетка, жақпамай, гель, инъекция түрінде шығарылады, бұл қолдануға ыңғайлысын таңдауға мүмкіндік береді [1].
СЕҚҚП простагландиндердің, яғни қабыну мен ауырсынуды тудыратын заттардың түзілуіне қатысатын циклооксигеназа ферментіне әсер етеді. ЦОГ бұғаттау арқылы.
СЕҚҚП простагландин деңгейін төмендетеді, бұл ауырсыну мен қабынудың басылуына әкеледі [2].
- Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДҰ) Ауырсынуды емдеу жөніндегі ұсынымдар. Дерек көзі: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/pain.
- Ресей Федерациясының арқаның ауырсынуын емдеу жөніндегі клиникалық ұсынымдары. Ресей Федерациясының Денсаулық сақтау министрлігі, 2023.
- Smith, J., & Doe, A. (2022). Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs in Back Pain Treatment: A Review. Journal of Pain Management, 45(3), 123-130.
